"จุดไต้กลางวัน" - ปริศนาธรรม สมเด็จฯ โต

Rating:	★★★★★
Category:	Other

 

 ภาพจาก...www.geocities.com/phrasomdej

 

จุดไต้กลางวัน

 

        ครั้งหนึ่ง เมื่อสมเด็จฯ โตรู้ว่ารัชกาลที่ ๔ ทรงหมกมุ่นอยู่ในกามารมณ์ ท่านปรารถนาจะตักเตือนให้รู้สึกพระองค์ ครั้นจะทูลเตือนโดยตรงก็เกรงพระทัย จึงจุดไต้เดินถือเข้าไปในพระราชวังกลางวันแสก ๆ นี่แหละ เพื่อจะเตือนให้รู้ว่า ในวังกำลังจะมืดมัว ไม่มีกลางวัน ไม่มีแสงสว่างแห่งปัญญา

        พระจอมเกล้าทอดพระเนตรเห็นแล้ว จึงตรัสตอบว่า

        “ขรัวโต ข้ารู้แล้ว ๆ”

        สมเด็จฯ โตจึงเอาไต้ทิ่มกำแพง ดับไฟเสีย เดินกลับวัดไปด้วยความสบายใจ

        ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ ๕ สมเด็จฯ โตก็จุดไต้กลางวันอีก คราวนี้ไม่ได้เดินถือไปในวัง แต่เดินถือไปที่จวนของผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน

        เรื่องมีว่า เมื่อตอนที่รัชกาลที่ ๕ ขึ้นครองราชย์ใหม่ ๆ นั้น พระองค์มีพระชนมพรรษาเพียง ๑๕ ปี ๗ เดือน กับอีก ๙ วันเท่านั้น นับว่ายังทรงพระเยาว์นัก จึงต้องมีผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน ผู้ที่เป็นก็คืออัครมหาเสนาบดีผู้ใหญ่ที่ชื่อสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)

        สมเด็จฯ โตได้ข่าวว่า จะมีการกบฏคิดร้ายต่อแผ่นดิน เพื่อยึดอำนาจจากรัชกาลที่ ๕ ท่านจึงจุดไต้เข้าไปยังจวนของสมเด็จเจ้าพระยาฯ ตอนกลางวัน

        สมเด็จเจ้าพระยาฯ ถามว่า

        “มีประสงค์อันใดหรือ จึงถือไต้เข้ามาหากระผมเช่นนี้”

        “อาตมภาพได้ยินว่า ทุกวันนี้แผ่นดินมืดมัวนัก ด้วยมีคนคิดร้ายจะเอาแผ่นดิน ไม่ทราบเท็จจริงจะเป็นประการใด ถ้าแม้เป็นความจริงแล้วไซร้ อาตมภาพก็ใคร่จะขอบิณฑบาตเขาเสียสักครั้งหนึ่งเถิด”

        สมเด็จเจ้าพระยาฯ ฟังแล้วก็อึ้งไปนิดหนึ่ง ก่อนจะตอบว่า

        “ขอพระคุณเจ้าอย่าได้วิตกเลย ตราบใดที่กระผมยังมีชีวิตอยู่ฉะนี้ จะไม่ให้แผ่นดินนั้นมืดมัวหล่นลงไป ด้วยจะไม่มีผู้ใดแย่งแผ่นดินไปได้เป็นอันขาด”

        “โยมไม่สู้มืดนักดอกเจ้าคุณ อนึ่ง โยมนี้มีใจแน่นแฟ้นในพระพุทธศาสนาแน่นอนมั่นคงเสมอ อนึ่ง โยมทะนุบำรุงแผ่นดินโดยเที่ยงธรรม และตั้งใจประคับประคองสนองพระเดชพระคุณโดยตรงโดยสุจริต คิดถึงชาติและศาสนา พระมหากษัตริย์ เป็นที่ตั้งตรงอยู่เป็นนิตย์ ขอเจ้าคุณอย่าปริวิตกให้ยิ่งกว่าเหตุ”

        เมื่อผู้สำเร็จราชการแผ่นดินกล่าวดังนั้น สมเด็จฯ โตท่านก็เดินทางกลับวัด

        เป็นหน้าที่ของพระภิกษุและนักปราชญ์ราชบัณฑิต ที่จะต้องคอยเอาใจใส่ดูแลเรื่องของบ้านเมืองให้เป็นไปโดยถูกต้องเป็นธรรม เพื่อความผาสุกของประชาราษฎร์ ซึ่งนักปกครองนักบริหารบ้านเมืองที่ดี ย่อมจะน้อมรับฟังคำตำหนิติเตียน คำสั่งสอน ด้วยความเคารพ

 

"ปริศนาธรรมนี้ไม่มีเฉลย
สุดแต่ท่านผู้อ่าน
จะตีความและทำความเข้าใจเอง"

 

 

 

ที่มา : จากหนังสือ “ปริศนาธรรม สมเด็จฯ โต”
ไพโรจน์ อยู่มณเฑียร...เรียบเรียง